زایلن ها
***
متا زایلن
متا زایلن یک هیدروکربن آروماتیک است که دارای یک حلقه بنزن و دو گروه متیل متصل به آن است. مهم ترین کاربرد متا زایلن در تولید ایزوفتالیک اسید است. متا زایلن دارای اثرات عصبی است.
نام ماده (فارسی): متا زایلن
نام ماده (انگلیسی):Meta Xylene
نام تجاری (فارسی): متا زایلن
نام تجاری (انگلیسی):Meta Xylene
سایر اسامی:1و 3 دی متیل بنزن, 3- متیل تولوئن
لغت زایلن Xylene یا Xylol به مخلوطی از سه هیدروکربن آروماتیک ایزومر گفته می شود که دارای یک حلقه بنزن و دو گروه متیل متصل به آن هستند. زایلن ها را به عنوان حلال در نقاشی و پلاستیک و چسب مصنوعی استفاده می کنند. زایلن ها مایعاتی شفاف ، بی رنگ و خوش بو و بسیار اشتعال زا هستند. این ماده به طور معمول از پالایش نفت خام در فرآیند آلکیلاسیون بدست می آید. متا زایلن ایزومری از زایلن ها است که دو گروه متیل در حلقه بنزن در روی اتم های شماره 1 و 3 آن قرار دارد. فرمول شیمیایی متا زایلن C8H10 است. متا زایلن را با نام m-xylene نیز می شناسند.
موارد مصرف:
ماده اولیه رنگهای سنتزی، صنایع دارویی، حشره کشها و حلالها است. مهمترین کاربرد متا زایلن در تولید ایزوفتالیک اسید است که در تولید کوپلیمر PET بکار می رود.
خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular formula: C8H10
Molar mass: 106.16 g/mol
Appearance: Colorless liquid
Density: 0.86 g/mL
Melting point: -48 C, 225 K, -54 F
Boiling point: 139 C, 412 K, 282 F
Solubility in water: insoluble
Solubility in ethanol: very soluble
Solubility in diethyl ether: very soluble
Refractive index (nD) 1.49722
Viscosity: 0.8059 cP at 0 C 0.6200 cP at 20 C
روشهای تولید:
زایلن ها معمولا در جریان تصفیه نفت خام در فرآیند آلکیلاسیون بدست می آیند.
واکنشهای شیمیایی:
در ترکیب با اکسنده های معمولی تبدیل به کربوکسیلیک اسید می شود.
اطلاعات ایمنی:
زایلن دارای اثرات عصبی است. در صورت تماس مداوم یا به صورت دوره های بلند مدت ممکن است باعث سردرد ، افتادگی عضلات ، گیجی و عدم تعادل شود. تماس با زایلن در کوتاه مدت سبب سوزش پوست ، چشم ، بینی و حلق می شود. زایلن بسیار اشتعال پذیر است.
***
پارا زایلن
پارا زایلن یک ترکیب آلی از خانواده هیدروکربن های آروماتیک، است. پارا زایلن یکی از ایزومرهای زایلن و دارای یک حلقه بنزنی و دو گروه متیل متصل به آن است. مهم ترین کاربرد پارا زایلن در تولید ایزوفتالیک اسید می باشد. پارا زایلن روی مغز اثر گذاشته و می تواند سبب سرگیجه شود.
نام ماده (فارسی):1 و 4 دی متیل بنزن
نام ماده (انگلیسی): 1،4- Dimethylbenzene
نام تجاری (فارسی): پارا زایلن
نام تجاری (انگلیسی):Para Xylene
سایر اسامی:1و4 دی متیل بنزن، 4-متیل تولوئن
Para نشان دهنده محل قرار گرفتن دو شاخه متیل در عرض یکدیگر بر روی حلقه بنزن است. سایر ایزومرهای زایلن عبارتند از o-xylene و m-xylene. پارا زایلن به صورت گسترده در تولید ترفتالیک اسید برای پلی استر بکار برده می شود. پلیمر حاصل از آن به نام Parylene معروف است.
موارد مصرف:
ماده اولیه الیاف مصنوعی، ترفتالیک اسید، صنایع دارویی، حشره کشها و حلال ها
خواص فیزیکی و شیمیایی:
Molecular Formula: C8H10
Molar mass: 106.16 g/mol
Appearance: Colorless liquid colorless
Density: 0.861 g/mL
Melting point: 13.2 C، 286 K، 56 F
Boiling point: 138.35 C، 412 K، 281 F
Solubility in water: insoluble
Solubility in ethanol: very soluble
Solubility in diethyl: ether very soluble
Refractive index (nD) 1.49582
Viscosity 0.7385 cP at 0 C 0.6475 cP at 20 C
Dipole moment 0.07 D
Flash point 25 C
روشهای تولید:
پارا زایلن از ریفرمینگ کاتالیستی تهیه می شود و در چند مرحله تقطیر از m-xylene و o-xylene جدا می شود.
اطلاعات ایمنی:
روی مغز اثر گذاشته و می تواند سبب سرگیجه، عدم هماهنگی ماهیچه ها، سردرد و به هم خوردن تعادل بدن شود.
***
ارتو زایلن
اورتو زایلن یک هیدروکربن آروماتیک است که دارای یک حلقه بنزن و دو گروه متیل متصل به آن است. اورتو زایلن ایزومری از زایلن ها است. اورتو زایلن ماده اشتعال پذیر و سمی است.
نام ماده (فارسی):ارتو زایلن
نام ماده (انگلیسی):Orto Xylene
نام تجاری (فارسی):ارتو زایلن
نام تجاری (انگلیسی):Orto Xylene
سایر اسامی:1و2 دی متیل بنزن، 2-متیل تولوئن
مواد مرتبط:متا زایلن 5، پارا زایلن 2
مجتمع های تولیدکننده:پتروشیمی بو علی سینا و برزویه
اورتو زایلن ایزومری از زایلن ها است و در طی فرآیند تقطیر حاصل می شود. زایلن دارای یک حلقه بنزن و دو گروه متیل متصل به آن است که دو گروه متیل کنار هم در روی حلقه بنزن (اتم های شماره 1 و 2 ) قرار می گیرند. اورتو زایلن را به عنوان ماده خام اولیه برای تولید فتالیک انیدرید و نیز درتولید پلی وینیل کلراید (PVC) استفاده می کنند . فرمول شیمیایی اورتو زایلن C8H10 است. اورتو زایلن را با نام o-xylene نیز می شناسند.
موارد مصرف:
تولید ایندریدفتالیک، پلاستی سایزرها، رنگ ها، حشره کش ها
خواص فیزیکی و شیمیایی:
بی رنگ، اشتعال پذیر، سمی
فرمول شیمیاییC8H10
دمای اشتعال : 463
دمای جوش:144
دمای ذوب : 25-
وزن ملکولی :2/106
دانسیته فاز بخار : 7/3
فشار بخار :7/0
اطلاعات ایمنی:
اشتعال پذیر و سمی
