متانول
متانول که سادهترین نوع الکلهاست با فرمول شیمیایی CH۳OH شناخته میشود. متانول از فعالیت بیهوازی گونههای زیادی از باکتریها تولید میشود و در نتیجه مقدار اندکی از بخار متانول وارد جو میشود و پس از چندین روز بهوسیله اکسیژن و با کمک نور خورشید اکسید شده به آب و دی اکسید کربن تبدیل میگردد. البته در فرایند سوختن متانول هم از نظر مواد بدست آمده چنین اتفاقی رخ میدهد ولی بسیار سریعتر. در ضمن شعله سوختن متانول بیرنگ است و باید مراقب باشیم تا با شعله آن دچار سوختگی نشویم.
۲CH۳OH + ۳ O۲ → ۲ CO۲ + ۴ H۲O
در سال ۱۹۲۳ شیمیدان آلمانی ، "ماتیاس" پیر، متانول را از گاز سنتز (مخلوطی از CO و H۲ که از کک بدست میآید) تولید کرد. در این فرایند، از کرومات روی به عنوان کاتالیزور استفاده میشد و واکنش در شرایط سختی مانند فشار ۱۰۰۰-۳۰۰ اتمسفر و دمای حدود ۴۰۰ درجه سانتیگراد انجام میگرفت. در شیوه مدرن تولید متانول، از کاتالیزورهایی استفاده میشود که در فشارهای پائین عمل میکنند و کارایی موثرتری دارند. امروزه گاز سنتز مورد نظر برای تولید متانول مانند گذشته از زغال بدست نمیآید، بلکه از واکنش متان موجود در گازهای طبیعی تحت فشار ملایم ۱۰-۲۰ اتمسفر و دمای ۸۵۰ درجه سانتیگراد با بخار آب و در مجاورت کاتالیزور نیکل تولید میشود. CO و H۲ تولید شده، تحت تاثیر کاتالیزوری که مخلوطی از مس و اکسید روی و آلومینیوم است، واکنش داده و متانول ایجاد میکنند. این کاتالیزور اولین بار درسال ۱۹۶۶ توسط ICI استفاده شد. این واکنش در فشار ۵۰-۱۰۰ اتمسفر و دمای ۲۵۰ درجه سانتیگراد صورت میگیرد.
روش دیگر تولید متانول، واکنش دیاکسیدکربن با هیدروژن اضافی است که تولید متانول و آب میکند.
متانول يكي از سه محصول بسيار مهم صنايع شيميايي در دنيا بوده و مواد بسياري از آن مشتق مي شوند. همچنين با توجه به كمبود قابل پيش بيني منابع انرژي در آينده، مصرف مستقيم متانول به عنوان سوخت پاك و يا در توليد هيدروژن مصرفي پيل هاي سوختي، بسيار مورد توجه است.
فرمول شیمیایی متانول : CH۳OH
نام های دیگر متانول : متیل الکل ، الکل متیلیک ، الکل چوب
خواص فیزیکی :
نام متانول
نامهای دیگر الکل چوب ، متیل الکل
فرمول شیمیایی CH3OH
وزن مولکولی 32.04gr/miL
نقطه جوش 64.7 درجه سانتیگراد
نقطه انجماد 97.8- درجه سانتیگراد
چگالی 0.78gr/cm3 در 25 درجه سانتیگراد
كاربرد ها:
متانول به عنوان يكي از محصولات استراتژيك در توليد بسياري از محصولات نهايي مانند حلالها ، رنگها ، پلاستيكها و ضديخها مورد استفاده قرار ميگيرد. تنوع مشتقات متانول و استفاده آن در صنايع مختلف، اين محصول را به عنوان يك كالاي استراتژيك مطرح ساخته است و هم از اين روي نوسان قيمت آن بر بسياري از صنايع توليدي اثر مي گذارد . قسمت اعظم متانول توليدي در جهان صرف توليد فرمالدئيدها و اسيد استيك و MTBE ميشود.
بهعنوان ضد یخ، حلال و سوخت بکار برده میشود.از متانول برای تقلیب اتانول نیز استفاده میشود، این عمل به منظور غیر قابل شرب نمودن اتانولی که برای مصارف صنعتی تولید میشود انجام میپذیرد (در کشورهای اسلامی به جهت مسائل شرعی و در کشورهای دیگر به جهت معافیت از مالیات فروش مواد مستکننده) بدین منظور از مواد دیگری چون پریدین و تربانتین نیز استفاده میشود.
متانول به صورت محدود به عنوان سوخت در موتورهایی با سیستم احتراق داخلی استفاده میشود. متانول تولید شده از چوب و سایر ترکیبات آلی را متانول آلی یا بیو الکل مینامند که یک منبع تجدید شدنی برای سوخت است و میتواند جایگزین مشتقات نفت خام شود. با این همه، از بیو الکل ۱۰۰ درصد نمیتوان در ماشینهای دیزلی بدون ایجاد تغییر در موتور ماشین استفاده کرد. متانول به عنوان حلال، ضدیخ و در تهیه سایر ترکیبات شیمیایی استفاده میشود.
۴۰ درصد از متانول تولیدی برای تهیه فرمالدئید استفاده میشود که آن هم در تهیه پلاستیک، تخته سه لایی، رنگ و مواد منفجره استفاده میشود. برای تغییر ماهیت اتانول صنعتی و جلوگیری از کاربرد آن به عنوان نوشیدنی، مقداری متانول به آن اضافه میکنند. دی متیل اتر از مشتقات متانول است که به جای CFCها در افشانههای آتروسل به عنوان پیشرانه استفاده میشود. تواید کلید و پریز و انواع چسب های صنعتی از دیگر کاربرد های متانول است . همچنین تولید فرمالدئیدها (فرمالین) جهت مصارف خانگی و تولید انواع رزین ها . در تولید انواع ظروف و تجهیزات آشپزخانه، دوربین های عکاسی و تولید متیل متاکریلات برای تولید انواع لامینیت ها و انواع ورنی و ...
همچنین در تولید اسید استیک و استفاده از آن به عنوان محصول نهایی و یا استفاده برای تهیه انواع استات سلولز برای انواع الیاف و پارچه با کاربردهای خاص